2023 GMT+7

Thu hoạch cà phê xanh: Lợi bất cập hại

Xuân Túc

Thứ 3, 21/11/2023 | 05:17:55

BPO - Niên vụ này, cà phê được thương lái thu mua với giá cao, đây là tín hiệu đáng mừng đối với người trồng. Tuy nhiên, thời điểm đầu mùa, nhiều người có tâm lý nóng vội, lo cà phê rớt giá nên tranh thủ thu hoạch, dù tỷ lệ quả chín đạt thấp. Theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, việc người dân hái cà phê quá xanh nhằm bán chốt lời gây ảnh hưởng rất nhiều đến sản lượng cũng như uy tín của cà phê Việt.

TRANH THỦ THU HOẠCH ĐỂ ĐÓN ĐẦU

Với 3 ha cà phê trồng xen trong vườn điều, vụ mùa năm nay gia đình anh Điểu Hoan ở thôn 5, xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng thu được khoảng 25 tấn cà phê tươi. Anh Hoan cho biết, so với năm trước, năm nay năng suất cà phê giảm khoảng 10%, tuy nhiên bù lại giá bán đầu mùa ở mức cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Đầu mùa, thương lái vào tận vườn thu mua với giá 11,8 ngàn đồng/kg cà phê tươi.

Tranh thủ giá cà phê đang ở mức cao, gia đình anh Hoan đã thuê 10 công, thu hoạch trong 3 ngày để kịp bán cho thương lái. Mặc dù theo quan sát, vườn cà phê của gia đình anh mới bắt đầu chín bói.

“Cà phê chưa được chín lắm, tuy nhiên quả đã già hết rồi, chỉ còn xanh phần vỏ. Tranh thủ lúc giá cao mình hái bán cho thương lái, để ít hôm vào chính vụ sợ cà phê rớt giá. Hái sớm cũng dễ thuê nhân công, mình còn thời gian để cắt tỉa, chăm sóc, tái tạo vườn cho vụ mùa năm sau” - anh Hoan chia sẻ.

Thời điểm đầu mùa người dân ồ ạt thu hoạch cà phê xanh để bán chốt lời. Trong ảnh: Người dân xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng sử dụng máy tách vỏ cà phê tươi

Chỉ với 1 ha, tuy nhiên nhờ trồng chuyên canh nên niên vụ này gia đình anh Điểu Quang ở thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn, huyện Bù Đăng dự kiến thu về khoảng 200 triệu đồng. Anh Quang cho biết: Dù năng suất giảm so với năm trước nhưng bù lại năm nay giá cà phê đầu mùa ở mức cao. Mỗi ngày gia đình tôi thuê gần 20 công lao động, chủ yếu người địa phương để thu hoạch. Tiền công được khoán theo kilôgam, vườn nhà tôi khoán 1,5 ngàn đồng/kg quả tươi. Một ngày, một người cũng kiếm được khoảng 300 ngàn đồng, người quen việc có thể gấp đôi, thậm chí gấp 3 tùy vườn quả nhiều hay ít.

“Cà phê mới chín được khoảng 30%, tôi tranh thủ thuê công hái trong 1 tuần để kịp bán lúc được giá. Mấy năm nay giá nông sản bấp bênh, trong khi giá phân bón tăng cao, nếu không thu hoạch sớm mà để chờ vào chính vụ tôi lo giá xuống thấp lại thiệt cho người trồng” - anh Quang bộc bạch.

Có thâm niên thu mua nông sản trên địa bàn huyện Bù Đăng, chị Thị Khươi cho biết: Đầu mùa trung bình mỗi ngày gia đình tôi thu mua từ 50-100 tấn cà phê tươi. Năm nay, đầu mùa thương lái thu mua 12 ngàn đồng/kg, giá cao nên người dân ồ ạt thu hoạch cà phê xanh để bán.

Theo chị Khươi, việc người dân thu hoạch cà phê khi quả chưa chín không chỉ ảnh hưởng chất lượng hạt, giá bán cũng không cao vì cà phê xanh sẽ mất thêm nhiều nhân công trong quá trình phơi, sấy và chế biến.

LỢI TRƯỚC MẮT, THIỆT LÂU DÀI

Giữa thời điểm người dân ồ ạt thu hoạch cà phê xanh để bán cho thương lái thì vườn cà phê của hộ chị Thị Khươi ở thôn 5, xã Đồng Nai vẫn giữ nguyên dù quả trên cây đã chín hơn 60%. Với 4 ha cà phê trồng xen điều, vụ mùa năm nay gia đình chị ước thu khoảng 20 tấn cà phê tươi. Theo chị Khươi, năm nào gia đình chị cũng thu hoạch khi cà phê đã chín đỏ cây. Đến thời điểm này, tỷ lệ quả chín trên cây hơn 90%, dự kiến khoảng 1 tuần nữa chị mới bắt đầu thu hoạch.

Người dân đang thu hoạch cà phê khi tỷ lệ quả chín trên cây đạt thấp - Ảnh: Trương Hiện

Từ thực tế vườn cây của gia đình, chị Khươi cho rằng giá trị nông sản không chỉ phụ thuộc phương pháp trồng và chăm sóc mà còn ở cách thu hoạch. Đối với vườn cà phê của gia đình, nhờ để tỷ lệ quả chín hơn 90% mới thu hoạch nên năng suất và sản lượng tăng cao. Công thu hoạch cũng thấp hơn vì hầu hết các hộ đã thu hoạch xong nên nguồn lao động dồi dào.

Xác định không bán cà phê tươi ngay tại vườn như nhiều gia đình khác, năm nay hộ chị Khươi đã lắp đặt hệ thống sấy cà phê tại nhà nên nắng hay mưa trong thời gian thu hoạch không còn quá quan trọng.

Chị Khươi chia sẻ: Nhiều người nghĩ thu hoạch cà phê khi quả còn xanh để bán có thể cao hơn 1 đến 2 giá so với bước vào thời điểm chính vụ. Tuy nhiên năm nay, cà phê càng về cuối vụ giá càng cao. Hiện cà phê được thương lái thu mua 13 ngàn đồng/kg tươi, cao hơn 1 đến 2 giá so với đầu vụ.

“Người dân nóng vội thu hoạch cà phê khi còn xanh không chỉ mất giá mà năng suất, chất lượng cũng giảm do hạt chưa đủ độ già, căng mẩy. Về lâu dài sẽ tác động tiêu cực đến người trồng cà phê do đầu vào của nguyên liệu không đạt chuẩn, ảnh hưởng giá trị xuất khẩu cà phê nhân ra nước ngoài”.

Chị THỊ KHƯƠI, thôn 5, xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng

Tại các địa phương trong tỉnh, cây cà phê chủ yếu được trồng xen. Tuy nhiên, những năm qua, đây là loại cây trồng mang lại giá trị kinh tế lớn cho người dân. Hiện nay, thị trường tiêu thụ ngày càng yêu cầu cao về tiêu chuẩn chất lượng, đặc biệt là thị trường xuất khẩu. Do đó, nếu người dân vì lợi nhuận trước mắt, không thay đổi tập quán canh tác, thu hoạch để bắt kịp xu thế thì đồng nghĩa sẽ không có cơ hội nâng cao giá trị kinh tế, về lâu dài ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của chính những người nông dân trồng cà phê.