Góc nhìn thẳng 05:39, 16/07/2021 GMT+7

Trên các trang mạng phản động như Việt Tân, Thanh niên Công giáo, Nhật ký yêu nước…, không khó để bắt gặp những bài viết, những dòng trạng thái, bình luận mỉa mai như: “Đại sứ quán Mỹ cho biết 2 triệu liều vaccine Moderna Chính phủ Mỹ tặng Việt Nam thông qua chương trình COVAX đã đến Việt Nam. Cảm ơn nước Mỹ đã dành cho Việt Nam 2 triệu liều vaccine quý giá giữa những ngày căng thẳng này”; hay “Hôm nay, con rắn độc trong hầm tối gửi 2 triệu liều vaccine cho dân tộc anh hùng này chống dịch đồng bào ạ”… Có thật sự là họ tốt với Việt Nam đến thế không? Giới tư bản xưa nay có tiếng là thực dụng, keo kiệt đến bủn xỉn mà! Đến nỗi trong bộ “Tư bản” nổi tiếng của mình, Karl Marx đã phải thốt lên: “Đối với bọn tư bản thì nếu lợi nhuận 300%, chúng sẵn sàng treo cổ bố mình lên xà nhà”. Vì vậy, không phải vô cớ mà Mỹ lại cho không Việt Nam 2 triệu liều vắc xin - thứ có thể nói quý như vàng trong thời đại dịch Covid-19 đang hoành hành, tàn phá khắp thế giới như bây giờ.

Thật ra, vấn đề câu chuyện nằm ở “Sáng kiến tiếp cận vắc xin toàn cầu” do Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề ra - gọi tắt là cơ chế COVAX. Để chung tay góp sức, huy động được nguồn lực của toàn cầu chống lại đại dịch Covid-19, cơ chế này quy định rõ, các nước tham gia phải cam kết thực hiện những điều kiện nhất định như đóng góp tài chính và đóng góp sản phẩm vắc xin do quốc gia mình sản xuất được (nếu có); các quốc gia không có đóng góp (gồm hơn 140 quốc gia kém phát triển) cũng vẫn được nhận vắc xin từ COVAX nhưng là nhỏ giọt và phải chờ đợi. Theo cơ chế COVAX, những quốc gia có đóng góp tài chính và có cam kết đóng góp vắc xin sẽ được COVAX cam kết hỗ trợ lượng vắc xin đủ để tiêm tối thiểu cho 20% dân số.

Việt Nam của chúng ta, ngoài số tiền 500.000 USD đã đóng góp cho COVAX thì cũng đã cam kết sẽ cung cấp vắc xin ngừa Covid-19 cũng như các loại vắc xin khác nếu Việt Nam sản xuất được khi COVAX cần, với giá thành ưu đãi đến mức tối thiểu có thể. Ngoài hơn chục quốc gia phát triển ra, thì Việt Nam là quốc gia đang phát triển đầu tiên đóng góp tài chính cũng như cam kết cung cấp vắc xin cho COVAX, vì vậy đương nhiên phải được ưu tiên nhận vắc xin từ cơ chế này. Ở đây, hoàn toàn không có sự viện trợ nào hết, mà đó là Chính phủ Mỹ đang thực hiện cam kết của một thành viên tham gia cơ chế COVAX đối với các thành viên khác mà thôi. Vì vậy, không riêng gì Việt Nam mà tất cả các quốc gia khác, khi nhận được nguồn vắc xin từ Mỹ đều không phải do Chính phủ Mỹ viện trợ, mà nói một cách chính xác đó là vắc xin do Mỹ sản xuất và đóng góp cho COVAX. Nó cũng tương tự như các loại vắc xin khác trong chương trình này được chuyển giao cho Việt Nam trong thời gian qua như AstraZeneca chẳng hạn.

Còn việc vì sao ta lại nhận vắc xin được chuyển về từ Mỹ chứ không phải một quốc gia khác. Điều này là do tiết kiệm thời gian, đơn giản hóa thủ tục, tiết kiệm chi phí để nhận vắc xin sớm nhất có thể. Do sự điều phối từ COVAX nên người ta lấy luôn nguồn vắc xin từ Mỹ chuyển thẳng sang Việt Nam. Nếu phía Mỹ không chuyển vắc xin cho Việt Nam, thì chúng ta sẽ đàm phán với các thành viên COVAX khác để được chuyển giao. Tất nhiên, ở đây chúng ta phải tuân thủ nguyên tắc: Nếu chưa ở vào tình thế cấp bách thì sẽ ưu tiên cho các quốc gia thành viên khác được nhận vắc xin trước, đó là lý do vì sao mà Lào và Campuchia lại nhận được vắc xin sớm hơn Việt Nam.

Còn nhớ trước đây, khi Mỹ đang loay hoay, chật vật trong đại dịch với hàng chục ngàn ca nhiễm, hàng ngàn người tử vong mỗi ngày, thì Việt Nam chúng ta, với đường lối đối ngoại “là thành viên có trách nhiệm của các tổ chức quốc tế”, với tinh thần quốc tế cao cả, đã quyết định tặng cho Chính phủ và nhân dân Mỹ 200.000 khẩu trang vải kháng khuẩn, 450.000 bộ quần áo bảo hộ y tế và nhiều loại thiết bị y tế khác trị giá hàng triệu USD; bố trí cả chuyên cơ chở sang tận Mỹ để đáp ứng nhu cầu chống dịch cho người dân Mỹ ở thời điểm nguy nan nhất. Lúc đó, chính Tổng thống Mỹ Donal Trump đã viết trên Twitter cá nhân: “Điều này có được là nhờ các đối tác là hai công ty lớn - DuPont và Fedex và những người bạn ở Việt Nam.

Cảm ơn các bạn!”. Sau đó, ông Trump đã trực tiếp điện đàm với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc để gửi lời cảm ơn đến Chính phủ và nhân dân Việt Nam. Hay, hồi tháng 3-2021, người đứng đầu Tổ chức Operation USA - ông Richard Walden đã gửi cho Chính phủ và Hãng hàng không Việt Nam một bức thư cảm ơn, tri ân sâu sắc về nghĩa cử nhân văn, cao đẹp của Việt Nam vì đã tặng người Mỹ hàng triệu chiếc khẩu trang và các linh kiện, thiết bị y tế phòng chống dịch Covid-19 khi đại địch vừa bùng phát. Nên nhớ rằng, ở vào thời điểm đó, khẩu trang kháng khuẩn là một thứ gì đó rất đắt đỏ, là mặt hàng hết sức khan hiếm trên toàn thế giới. Trong bức thư, có đoạn ông Richacrd Walden viết: “Những chiếc khẩu trang y tế từ Việt Nam là món quà ủng hộ hào phóng đã góp phần quan trọng trong nỗ lực đương đầu với dịch Covid-19 của chúng tôi… Món quà đã góp phần trực tiếp giúp thành phố của chúng tôi đương đầu với dịch Covid-19 và không lời nào cảm ơn cho đủ…”. Vậy đấy, khi Việt Nam viện trợ cho Mỹ thì bọn chúng im lặng, câm như hến, không một lời động viên, nhưng khi chúng ta tiếp nhận bất cứ thứ gì từ Hoa Kỳ là y như rằng chúng nhao nhao tán dương, tán thưởng họ lên tận chín tầng mây.

Đối với Việt Nam, “của biếu là của lo, của cho là của nợ”, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp như hiện nay, để tránh tình trạng “há miệng mắc quai”, chúng ta sẽ không dễ dàng ngửa tay xin không thứ gì đó của ai bao giờ. Nếu chúng ta không có “chân giò” thì thử hỏi rằng họ có “thò chai rượu” ra không? Những liều vắc xin mà chúng ta vừa tiếp nhận từ Hoa Kỳ chính là sự trao đổi có qua có lại giữa Việt Nam với các thành viên của COVAX mà thôi.